طراحی سازه و مراحل آن

طراحی سازه فرآیندی است که توسط مهندسین و دفاتر طراحی انجام می شود. در این مقاله مراحل لازم برای طراحی سازه خدمت مهندسین عزیز ارائه می شود.

1: تهیه نقشه های معماری

یک مهندس طراح قبل از شروع طراحی سازه باید نقشه های معماری را بررسی نماید. محل ستون ها، گزارش مکانیک خاک، نوع خاک، درز انقطاع، محل بازشو ها و… از جمله مواردی است که بایستی به آن ها توجه شود. بنابراین لازم است سازندگان ساختمان قبل از شروع  این مدارک را آماده نمایند.

2: مدلسازی اولیه سازه

طراح سازه باتوجه به نقشه های اولیه معماری یک مدل اولیه از سازه را در نرم افزار طراحی سازه ایجاد می کند. نرم افزار تجاری ایتبس برای این منظور در ایران مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است منظور از مدلسازه اولیه سازه یعنی تعریف مقاطع، ترسیم المان ها و بارگذاری سازه می باشد.

همچنین بخوانید: برای آشنایی با بارهای وارد بر سازه کلیک کنید

3: طراحی اعضای سازه

حال پس از مدلسازی اولیه نوبت به تحلیل و طراحی سازه می رسد. یک مهندس خوب باید سعی کند سازه ای را طرح کند که این سازه فقط به اندازه کافی قوی باشد. به عبارتی یک مهندس خوب باید بین اقتصاد و ایمنی توازن ایجاد کند. در این حالت سازه با اینکه کلیه مباحث آیین نامه در آن رعایت شده است، در عین حال کمترین هزینه ساخت را در پی خواهد داشت. در این مرحله ابعاد ستون ها تیر ها محل دیواربرشی ها یا محل قرار گیری مهاربندها  و… تعیین می شود.

در صورت نیاز می‌توانید طراحی سازه‌های فولادی و بتنی را بصورت رایگان آموزش ببینید:

• طراحی سازه‌ بتنی با نرم افزار ایتبس و سیف
• طراحی سازه فولادی 

4: مدلسازی دقیق براساس نقشه های فاز دو

 دقت شود که مهندس معمار در تهیه نقشه های مرحله اول هیچ اطلاعی از ابعاد تیرها، ستون ها و.. نداشته است. بنابراین بعد از طرح اولیه سازه، نقشه های اولیه مدل به تیم معماری داده می شود تا نقشه های معماری فاز دو تهیه شود. در این مرحله مهندس محاسب مدل را دقیق‌تر بررسی می‌کند تا سازه با جزئیات بیشتری مدل شود.

5: رسم نقشه های اجرائی سازه

یکی از مهم ترین و حساس ترین مراحل طراحی سازه، ترسیم نقشه های اجرایی است. به این دلیل که تمامی آنچه تیم طراحی سازه مدنظر دارد از طریق نقشه های اجرای به تیم اجرا منتقل می‌شود. بنابراین باید در تهیه این نقشه ها دقت نمود تا اشتباهات سهوی کوچک منجربه خسارات بزرگ نشود.

6: تهیه دفترچه محاسبات سازه

آخرین مرحله محاسباتی مربوط به تهیه دفترچه محاسبات سازه است. دفترچه محاسبات سازه شامل تمامی فرضیات و روش‌هایی است که در طرح سازه بکار برده است و به منظور حفظ اسناد و همچنین در اختیار دادن این دفترچه به کنترلر سازه تهیه می‌شود. وجود این دفترچه همچنین از این لحاظ اهمیت دارد که در صورتی که در آینده تغییراتی در سازه یا کاربری ساختمان ایجاد شود، از طریق این دفترچه می‌توان استحکام بنا را بررسی کرد.

7: مهر و امضای مهندس محاسب سازه

هر طرح سازه باید توسط یک مهندس محاسب یا دفتر طراحی سازه مورد تایید نظام مهندسی ساختمان، مهر و امضا شود. این مهر به معنی تایید محاسبات و فرضیات طراحی سازه می‌باشد.

8: ارسال فایل و نقشه ها به شهرداری

تمامی فایل‌های محاسباتی، مدلسازی، نقشه‌ها و دفترچه محاسبات به شهرداری و نیز سازمان نظام مهندسی به منظور کنترل ارسال می‌شود. البته این مورد ممکن است در شهرهای مختلف متفاوت باشد.

9: کنترل طرح در نظام مهندسی

سازمان نظام مهندسی طرح سازه را بررسی می‌کند تا هم مطابق با حدود آیین نامه باشد و هم از نظر معماری موردی نداشته باشد. در این مرحله در صورتی که ایرادی وجود داشته باشد به اطلاع مهندس طراح سازه می‌رسد و در غیر اینصورت طرح سازه تأیید می‌شود.

10: اصلاح مجدد و ارئه نهایی طرح

نهایتاً طرح در صورتی که همه نکات سازمان نظام مهندسی و سایر ارکان‌های کنترل کننده را پاس کند، به عنوان طرح نهایی پذیرفته شده و به شهرداری، سازنده ساختمان، مهندس ناظر و مهندس مجری ابلاغ می‌شود.